WINSUM–GRONINGEN route 2 21 km

Braggel en brakke bewegwijzering
28 januari 2011

De bekende weg met onbekende plekken zou ik de ruim 21 km lange wandeling willen noemen. Vanuit je eigen woonplaats is het Pieterpad makkelijk beloopbaar, al moet ik zeggen dat de route mij wel enigszins verraste. In Winsum lijkt het mij dat de makers een goede keus hebben gedaan, in Garnwerd is het echter een zootje en in de stad Groningen onduidelijk.

Klik hier voor de route Winsum Groningen

Naast de stenen Boogbrug gaat een trapje naar beneneden. In de muur naast de Boog zit een steen ingemetseld. Deze steen vermeldt, onleesbaar, de bouw van de brug uit 1808. Zeldzaam, want het heeft de grote knal van 10 mei 1940 overleeft. Om het Duitse leger tegen te houden blies de Nederlandse genie de Boog op.

Vanuit Winsum neemt de route eerst een leuke gang langs het Winsumerdiep. Dit watertje komt met en paar bochten in het Reitdiep uit. De bochten onderweg ontstonden in de tijd dat eb en vloed nog voor snelstromend water zorgden. Het Winsumer Diep is lang geleden gegraven. In de vroege Middeleeuwen was er behoefte aan een waterweg binnengaats. Men voer wel op de zee, maar aangezien dit nogal gevaarlijk was, met de kleine wankele scheepjes van die tijd, ging men liever binnendoor.
Waar mogelijk ooit een bebouwing komt giert een koude wind over een merkwaardige plas. Heel ludiek hoopt men in de laatste dagen van januari op een flinke vriesbui. Zodra die optreedt komt er een schaatsbaan in het dorpscentrum.
Na onder de provinciale weg door te zijn gelopen passeren we een bosrand die gelegen is rond de voetbalvelden van Hunsingo. Een onbenut zitbankje met een verse pot hyacinten siert vervolgens deze Winsumer hoek. Aan de andere kant van de Schillegehamsterweg verspert een ijzeren hek het Pieterpad. “Wandelen Toegestaan” nodigt een wit bord de argeloze loper. Het gebied kennende heb ik een paar plastic zakken meegenomen om de voeten droog te houden. Zo’n weidepad lijkt mooi, maar de Winsumer klei en vocht zorgt ervoor dat het altijd een modderzooi is als je hier doorheen wil. Een toevallige wandelaar beaamt dit. Ook hem is het niet duidelijk waarom de route door dit weiland moet. Er zijn twee redenen om een andere weg te nemen. Ten eerste omdat de andere route mooier is en ten tweede omdat de andere route veiliger is. Helaas is er door de Pieterpadclub nog geen gehoor aan gegeven.

Route 2, door de Braggel

Het is lastig om over het hek te klimmen, nou ja hoeft ook niet want hij gaat gewoon open. Soppend door de drassigheid (mijn linker boodschappentas lekt) gaan we door een leeg weiland. De drukke en onveilige Garnwerderweg aan de andere kant zal nog een heel stuk gevolgd worden tot aan Garnwerd.

Deze weg slingert zich door het landschap. Hoewel het lijkt alsof je er makkelijk 60 km/u kan rijden is dit maar schijn. Er gebeuren heel wat ongelukken. Het Pieterpad in het Reitdiepdal verdient een betere route. Hoewel die er mogelijk is, doet de provincie hierover nog geen heldere uitspraak. Ook het Pieterpadcomité zou zo zijn verantwoording moeten nemen.

Garnwerd is een absolute zooi wat bewijzering aangaat. Het is heel natuurlijk dit prachtige dorp binnen te lopen en bij een van de drie uitspanningen een consumptie te nuttigen. Nog voor de wandelaar de brug over het Reitdiep over gaat richting Garnwerd slaat de route af. Een mooi en helder bord met verwijzing naar Garnwerd lijkt mij hier handig. De route is nog niet zo lang geleden verlegt. In Garnwerd gekomen merk je daar niet veel van, in het dorp zijn nog overal de rood-witte streepjes van het Pieterpad. Lopers die de afslag mistten worden hierdoor snel in verwarring gebracht. In café Hamming drink ik een warme chocolademelk. Dit café is een bezichtiging waard. Het interieur is aftands, de muren ongeverfde en soms verbrokkeld. Aan het tafeltje waar ik zit zie je dat er al jaren kaarsjes op tafel worden aangestoken, een zwarte vlek is er getuige van. Verf en behang van dit etablissement bestaan voornamelijk uit ouderdom en versletenheid op een niveau dat je nergens anders tegenkomt. Het gebouw ligt op een werkelijk schitterende plek die samen met de molen al van ver te zien is. De Garnwerder korenmolen, de Meeuw, biedt vanaf zijn omloop een schitterend uitzicht over het Reitdiepdal en aan de andere kant Middag Humsterland. Terug over de brug en dan rechtsaf langs het Reitdiep. De hoge dijk aan de rechterkant voorkomt een mooi uitzicht, links echter zie ik het Reitdieplandschap met zijn restanten van kwelderwallen en waterloopjes. De Wetsingerzijl is nog net niet ingestort. Dit sluisje, met toegang naar de haven van Sauwerd zal binnenkort hersteld worden. Verderop de Wetsingerbrug over het Reitdiep. Vandaar een zeer onlogische slinger terug naar de smalle Oostumerweg. Op het kruispunt met die weg een mooi metalen bordje, deze kondigt een Iep in wording aan. Hier is geen landschapsarchitect aan de slag geweest. Het houten bankje staat direct naast twee lelijke vuilnisbakken, de aantrekkelijkheid om er te zitten op een zomerse dag lijkt me gering.

De Oostumerweg gaat rechtstreeks naar wierde Oostum. De wierde is mogelijk 2500 jaar oud en ligt op een oude kwelderwal. Bij opgravingen zijn tientallen Romeinse en middeleeuwse potscherven gevonden. De nederzetting komt in de 11e eeuw voor als in Astne(m), wat wordt verklaard als een samentrekking van de woorden ast (“oost”) en hem (“heem”) met als betekenis “oostelijk gelegen woonplaats”. Op de wierde staat het 13e eeuwse kerkje van Oostum, dat misschien wel het meest afgebeelde romaanse kerkje van de provincie Groningen vormt, het had grote aantrekkingskracht op schilders van De Ploeg. Tussen 1905 en 1913 werden grote delen van de wierde afgegraven. Door de steilrand rijst de kerk daarom op tot 4,5 meter boven de omliggende omgeving uit. Heel bijzonder is dat een wandelaar aan de achterkant van de kerk naar een buiten-wc kan gaan en op een bankgraf de prachtige omgeving kan bewonderen. Via de Dodelaan, de weg waarover de doden ter grave werden gedragen kom ik in Wierumerschouw. Wierumerschouw is gelegen aan een van de oudste wegen van Groningen, de weg van het klooster van Aduard naar het uiterhuis de Rodeschool bij Bedum. Een gedeelte van deze weg, tussen Adorp en Bedum heeft nog de naam Munnekeweg (= monnikenweg). In de 13e eeuw werd een dijk aangelegd bij Wierumerschouw. Een schouw (in de volksmond scholle) een kleine (roei)boot, dat ook werd gebruikt als overzet of voetveer.

Het wordt schemerig als ik langs het kerkhof van Wierumerschouw wandel. De wierde van Wierum wordt vermoedelijk sinds 400 v.Chr bewoond. Zo nabij de stad Groningen raakte de kwelder bij stormvloed overstroomd en waren de inwoners genoodzaakt om de wierde op te hogen, hetgeen vermoedelijk nabij de begraafplaats gebeurde. Hier stond eens ook een kerk. De wierde had voor de afgravingen een omvang van 5 tot 6 hectare. Tussen 1912 en 1916 werd ongeveer driekwart van de wierde afgegraven voor gebruik als terpaarde op schrale zandgronden. Alleen rond de gebouwen, het kerkhof en de weg bleef de wierde intact. In de jaren 1960 brak het besef door dat wierden archeologisch van grote waarde waren en werd de wierde net als andere wierden aangewezen tot rijksmonument. De steile wanden staken op sommige plekken tot 4 meter uit boven het omringende landschap en begonnen te verzakken. De grond van de wierde was tot vlak rond het kerkhof afgegraven. Rond 2000 kwamen door de botten tevoorschijn uit de verzakte wierde. Dit was een van de redenen waarom de wierde in aanmerking kwam voor het wierdenherstelprogramma van de provincie Groningen. Tussen 2006 en 2008 is het grootste deel van de wierde hersteld met gebruikmaking van 80.000 kubieke meter klei , baggerspecie uit het Van Starkenborghkanaal.

Slingerend ga ik over de Wierumerschouwsterweg naar de stad waar ik in het donker aankom.

This entry was posted in Pieterpad and tagged , , . Bookmark the permalink.

Comments are closed.