N.a.v. een Appel-onderwijs bijeenkomst op 5 april 2011 in Amsterdam leek het mee een goede zaak de iPad in de klas, of de iBook of wat voor pc die 1 op 1 wordt uitgedeeld eens nader te overwegen.
Het valt niet mee om daar een eenduidig oordeel over te hebben. Enerzijds is iedereen nu met iedereen verbonden en past een laptop per leerling in ons beeld van de toekomst. Anderzijds vraag ik me af wat er met zo’n apparaat gedaan wordt. Ik zal hierna dan ook van een i-klas spreken, immers het gaat niet om het apparaat maar om een 1 op 1 situatie, de i-klas.
Eerst de docent dan de i-klas
Heel veel scholen nemen om de een of andere reden aan dat een i-Klas tot drastische verbetering van hun onderwijs leidt. Of het zo is dat er een betere school komt als iedere leerling een computer heeft lijkt mij onwaarschijnlijk. Wat ik gemerkt heb van het anders aanbieden van leerstof is dat het leren met een pc, laptop of tablet spannender is. Echter, de goed op hun taak berekende docenten blijven het belangrijkst. Dat deze docenten gebruik maken weten te maken van passende leermiddelen is een extra voordeel. Kortom een iPad, laptop of PC kan helpen wel helpen onderwijsverbetering, al speelt de docent toch de belangrijkste rol.
i-klas volgens Apple
Natuurlijk heeft Apple een groot aantal onderwijsapplicaties, er zijn zelfs duizenden mogelijkheden waarvan ik niet kan beoordelen of die nu wel allemaal zo goed en relevant zijn.Bij een zeer boeiende Apple bijeenkomt in Amsterdam kreeg ik de prachtigste zaken voorgeschoteld. Ik zal de revue laten passeren van wat we te zien en te horen kregen.
Allereerst, iTunes U. Hiermee is de iTunes Store beschikbaar voor het onderwijs, waardoor het gemakkelijk wordt informatie te verspreiden onder leerlingen. Apple spreekt zelfs daarbij over leerlingen die bezig zijn met levenslang leren. Ook scholen kunnen een eigen iTunes U-site opzetten. Leerkrachten beheren en plaatsen via die centrale plaats al hun digitaal materiaal. Dit laatste kun je downloaden op een Mac, pc, iPod of iPhone. Helaas is dit nog niet erg zichtbaar, dus geloven we de enthousiaste presentator op zijn woord.
Andere voorbeelden van Apple onderwijsmaterialen zijn Audiobooks, de Open University en Khan academy (voor rekenen). Deze zijn straks ook met iTunes U inzetbaar.
Uiteraard is de eBook optie van de pad geweldig, men werkt met ePub, dus zitten er lagen in. Een eboek is daardoor interactiever dan een gewoon boek, een goed voorbeeld van een interactief boek is “the voyage of the Dawn Treader”.
Dat de iPad apps een succes zijn blijkt uit de ruim 35.000 beschikbare apps, samen ruim 6,5 miljard keer gedownload.(hierbij zitten ook muziek downloads)
Rowan Imms gaf ons al met al een aardig overzicht van Engelstalig onderwijs apps. Deze apps zijn op twee manieren problematisch. De taal en verder veelal niet op op onze Nederlandse situatie toegesneden.
Zo is er een een biologie-applicatie welke een beeld oproept van een leefomgeving met diversiteit aan plantengroei. Hoe mooi ook, de taalbarrière is bij al die Engelstalige planten namen wel zeker aanwezig.
Docenten zijn volgens Apple minder geïsoleerd dan vroeger, maar meer verbonden. Van frontaal overbrengen gaan ze met gebruik van elektronica interactiever met leerlingen om. Leermaterialen zullen veranderen van boeken op een vaste plek naar draagbare interactieve apparaten. Door digitale verbindingen wordt werken in projecten mogelijk. Al met al staat volgens Apple straks de docent niet meer centraal, maar het leren.
Graham Kinrade van het Isle of Man is adviseur ICT, deze docent en is nu Apple-adept. Op Man zijn 5 scholen voor voortgezet onderwijs en 35 basisscholen. 4500 apparaten beheert door slechts 2 beheerders. Deze 4500 pc’s werken op 100 servers, 3700 laptops, 400 ipods en 600 ipads voor 13000 leerlingen.
Ze werken op Man met een eigen curriculum, het geen ze Freedom to Flourish noemen. Het bijzondere daarbij is dat ze zich willen onderscheiden van de rest van het Britse schoolsysteem.( http://macfannet.mycom.co.jp/special/man/special0529isleofman_1eng.html)
Het hele eiland werd al in 1999 voorzien van draadloze aansluitingen. De laatste jaren krijgen docenten elke drie jaar een nieuwe Mac laptop. De oude (1000 stuks) worden tweedehands verkocht. Op de scholen zijn geen vaste pc’s, maar voornamelijk laptopkarren, ook heeft men er geen digiborden. (veel digiborden software werkt namelijk niet op een Mac OS)
Volgens de inleider neemt de creativiteit om ICT te gebruiken af op het moment dat leerlingen een jaar voortgezet onderwijs hebben gevolgd. Dat is dan de reden om met een simpel apparaat als de Apple te gaan werken. Op eenvoudige manier kan volgens hen creativiteit behouden blijven. Het is dan wel van belang voortdurend te blijven oefenen. Bijzonder daarbij is dat men van massale scholing over ging naar “Teach teams” en helpdesk.
Om creativiteit te blijven ontplooien werkt men met Photoshop, Animations en Garageband. Tevens werkt men in Wiki’s en Blogs (oa. Facebook). Zelfs op basisscholen zet men het in; er zijn al 9-jarigen met een eigen Blog.
Van Kinrade krijgen we een aantal goed bedoelde tips:
- Houdt ICT breed, maak het niet een gesloten leersysteem. Maak een duidelijk onderscheid tussen de onder- en bovenbouw, laat hen ermee werken, maak van de bovenbouwleerlingen specialisten die zich ergens in (eventueel met ict) specialiseren.
- Hou de techniek beperkt, zorg dat men eenvoudig inlogt en alles makkelijk terug kan vinden.
- Maak de besparingen zichtbaar, gebruik minder papier, maak je eigen eBooks
- Verander lesstijlen bij docenten, laat iedereen met zijn eigen apparaat werken
- Voortgang is belangrijk, kijk naar de resultaten, door zowel directie als docenten
- Let op je werkruimte waarin alles moet gebeuren
Marco Torres uit Los Angeles is docent en filmproducent, met een cello toont hij de complexiteit van de hand hoofd coördinatie. Hij liet zien hoe je cello speelt op een iPad, na wat oefenen klinkt het als een afgestudeerd cellist.
Volgens Torres ligt delen van kennis aan de basis van het leren. Draag uit wat je kunt, laat anderen profiteren en meegenieten. Voorbeelden daarvan zijn deelbaar materiaal als foto’s en film op Flickr en Youtube. De Youtube filmpjes kennen veel voorbeelden van gedeeld leren. Leren gaat volgens Torres het beste via de volgende route:
- uitdaging,
- kennis om de uitdaging op te lossen,
- oplossing.
De i-padklas niet het begin maar het einde
Allemaal heel mooi, maar wat moet een Hondsrugcollege in Emmen of Stad en Es uit Meppel met deze wijze woorden van een multinationale computergigant?
Allereerst vraag ik mij af of docenten in staat zijn hun lessen zo in te richten dat een tablet, laptop of pc onmisbaar wordt. Het overzetten van boeken op een apparaat is natuurlijk een heel leuke actie, maar als dat de innovatie is, dan is het wel heel mager..
Zelfs als het zover komt dat alle boeken op de iPad staan, dan nog is dat geen echte ICT toepassing. Het is nog steeds papier maar de presentatievorm is anders.
Docenten zullen het een en ander moeten doen om ICT middelen aan de inhoud van hun lessen aan te passen. Als dat niet gebeurd dan krijg je met willekeurig welke elektronica ook gene verbetering van je onderwijs voor elkaar. Hier ligt de reden dat we niet zomaar met de iPad-klas moeten beginnen, maar ermee moeten eindigen. Eerst die docent dan de rest!
Laten we eerst eens aan de slag gaan met de iPad docenten kamer. Jaren geleden werd vanuit het ministerie van onderwijs bij herhaling geroepen dat het niet om de techniek ging maar om de inhoud.
Dat was halve waarheid, het gaat nog steeds niet om de techniek, niet om de inhoud maar om de docenten. Hoe wil je anders met ICT onderwijs aanbieden als je als leraar voor de klas onvoldoende kennis en vaardigheden bezit?
Deskundigheidsbevordering is sowieso een lastig hoofdstuk in het onderwijs. Methodieken als olievlekwerking en train the trainers slagen vaak niet. Wat wel goed heeft geholpen is de methode die ik zal aanduiden als Learning by doing. Leren door het te doen heeft docenten wel aan de pc en voor het digibord gekregen. Er geldt op een gegeven moment dat de samenleving zijn post op een computer afhandelt en zo de nodige informatie ophaalt.
Uiteraard werkt dat ook op andere vlakken, als een docent zijn iPad hanteert als een willekeurig blad of boek dan kan die in de klas. Met wat geluk doen gewin, genot en gemak de rest. Een i-klas kan onder die omstandigheden tot de mogelijkheden behoren. Voorwaardelijk denken dus, eerst de docent dan de klas.
Techniek
Een ander punt is dat je wel erg veel aan de techniek overlaat. Onder alle omstandigheden moet de boel blijven werken. Het is bekend dat naarmate je de techniek complexer maakt de zaken moeilijker te regelen zijn. Laptopklassen uit het verleden weten maar al te goed dat defecte apparaten de boel behoorlijk in de war stuurden. Een iPad zijn gelukkig degelijk, maar de bewegelijke jeugd wil nog wel eens een ongelukje begaan en zo sneuvelt al snel een schermpje.
Ook de last op de schoolorganisatie wordt nog wel eens onderschat. Opleidingsbedrijven zijn tegenwoordig druk doende met cursussen als: onderhoud Mobile Device (Startel in Roden).
Ook de draadloze netwerken zullen menige school hoofdbrekers gaan kosten. Iedere IPad, pc of wat dan ook waar leerlingen de school mee betreden moet het net op. Geavanceerde, snelle en dus kostbare Wi-Fi netwerken zijn daardoor belangrijk.
Beleid
Of scholen willen of niet, hun eigen computer neemt de leerling straks zelf mee naar school. Docenten moeten daarmee leren om gaan, er zullen naast opgeleide docenten ook inhoudelijke veranderingen en nog simpelere techniek nodig zijn. Op alles zal een school zich moeten voorbereiden.
Schoolbeleid is bepalend voor de inzet van ICT in het onderwijs. Beleid is echter een afgeleide van huidige en toekomstige mogelijkheden.
Financiën zijn een beperkende factor, al lijkt het op het eerste gezicht erg aantrekkelijk om met minder pc´s te gaan werken er zal geïnvesteerd moeten worden in draadloos, docenten, ondersteuning en beveiliging.
Ook zal de pc voorlopig nog niet helemaal verdwijnen. Scholen moeten, om iedereen gelijke kansen te geven, computers blijven aanbieden. Een leerling kan niet altijd een apparaat bij zich hebben.
Als alles open staat en iedereen op het wereldwijde net kan komen, dan zal veel zich aan de beschermende en opvoedende taak van de school onttrekken. Het is dan onmogelijk tegen te houden wat schadelijk of ongewenst is. Doet de school dat wel, dan zal via een alternatieve route naar het verbodene worden gekeken. Een langzame 3G verbinding, die je nu ook al op heel veel leerling mobieltjes vindt maakt het mogelijk altijd en overal online te komen.
Ik vergeet bijna het digitaal toetsen. Wat als dat toch nog doorzet, vindt iedere leerling dan op zijn eigen iPad, Androïd of Windowsmachine de antwoorden?
Enige mediawijsheid lijkt me dan ook voor docenten en onderwijs-ondersteuners noodzakelijk. Mediawijsheid is volgens de Raad voor Cultuur alle kennis en vaardigheden alsmede de mentaliteit die mensen nodig hebben om bewust, kritisch en actief mee te doen in de wereld van vandaag en morgen, waarin media een bepalende hoofdrol spelen. De grenzen van wat mag en kan verschuiven dagelijks en in een rap tempo.
Jongeren moeten daarnaast ook nog eens informatievaardig worden. Dat wil zeggen vermogen ontwikkelen om problemen op te lossen en daarvoor informatie te zoeken, vinden en gebruiken.
Om dat te kunnen moet je de juiste vraag stellen, de juiste informatiebronnen raadplegen en goed communiceren. Daarbij komt betrouwbaarheid van informatie naar voren en is het aan de docent te helpen. Ja juist de docent die vaardig is en zo de leerling met een draadloos apparaat de wereld in helpt.
Aad van der Drift
30 mei 2011