Wie net als ik ruim 30 jaar voor de klas staat, heeft veel onderwijsaanpassingen aan zich voorbij zien trekken. Sommige daarvan zijn gebleven, andere verdwenen na korte of langere tijd als sneeuw voor de zon. Hetzelfde geldt voor commissies die zich met de verbetering van het onderwijs bezighouden. Ook die verschijnen met de regelmaat van de klok.
Al jaren ben ik er van overtuigd dat mijn beroep meer aanzien en waardering verdient. Zo raakte ik betrokken bij dit Lerarenregister. Door mijn werk bij de Onderwijscoöperatie, een beroepsorganisatie van, voor en door de leraar leg ik dat uit aan collega’s in het noorden van ons land. Uiteraard doe ik dat niet alleen; samen met bijna 250 leraren uit het basis-, speciaal-, voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs proberen wij in heel Nederland de ontwikkeling van een zelfbewuste beroepsgroep te stimuleren.
Kwaliteit moet onderhouden worden
Hoewel bijna iedereen weet dat de kwaliteit van het onderwijs staat of valt met de man of vrouw voor de klas lijkt het erop alsof dit gegeven jarenlang niet door iedereen gezien werd. Wie voor de klas verantwoording voor opgroeiende leerlingen neemt moet naar mijn stellige overtuiging voldoende geschoold zijn en in de immer veranderende wereld die scholing onderhouden. Maar tot mijn verbazing leek gedurende mijn leraarschap nascholing slechts een gunst, geen verplichting. Nog steeds vindt een school in mijn omgeving dat je je alleen maar mag nascholen als er geen lesuitval is. Een onmogelijke eis, omdat veel nascholingsactiviteiten overdag plaatsvinden.
Zoals ik al aangaf ben ik er van overtuigd dat de kwaliteit van het onderwijs staat of valt met de kwaliteit van de lesgevende. Dat dit idee nu echt breed wordt gedragen, is de reden dat het beroep van leraar eindelijk wettelijke bescherming krijgt. Kon tot voor kort iedereen zich leraar noemen, met de wet ‘Beroep Leraar en Lerarenregister’ wordt vastgelegd wie bevoegd leraar is. Het is de bedoeling van de wet dat leraren meer ruimte krijgen om zelf de richting te bepalen van de ontwikkeling van het onderwijs en van hun eigen professionalisering. Twee onderdelen van de wet zijn voor leraren van belang, te weten de beroepsomschrijving en de zeggenschap over de beroepsuitoefening. Je bent niet zomaar leraar, én als leraar heb je de verantwoordelijkheid om je verworven bekwaamheid (vakinhoudelijk, vakdidactisch en pedagogisch) op peil te houden.
Het register toont dat onderhoud
Het lerarenregister, waar vanaf 1 augustus 2018 alle bevoegde leraren in opgenomen worden, is een digitale omgeving waarin bevoegde leraren aan elkaar en aan de samenleving zichtbaar maken dat zij hun bekwaamheid én kwaliteit borgen en onderhouden. Voor docenten die nog niet bevoegd zijn, wordt het registervoorportaal ingericht. Na het behalen van een bevoegdheid kunnen zij zich inschrijven in het echte register.
Professioneel statuut
Volgens de Wet Beroep Leraar draag ik als leraar de verantwoordelijkheid voor het vakinhoudelijke, vakdidactische en pedagogische proces in de klas. Hierin heb ik een zekere vrijheid, zodat ik dit als professional naar eigen inzicht kan doen. Deze zogenaamde professionele ruimte betekent echter niet dat ik buiten de koers van de school kan treden. Hiermee wijzigt de verantwoordelijkheid van het schoolbestuur voor onderwijskwaliteit en het functioneren van de school dus niet. Wel schrijft de wet ‘Beroep Leraar en het Lerarenregister’ voor dat het bevoegd gezag, dus het schoolbestuur, in overleg met haar leraren een professioneel statuut opstelt. In dat professionele statuut moet staan:
· Wat de inhoud van de lesstof is.
· Op welke manier de lesstof wordt aangeboden aan de leerlingen en welke middelen daarbij gebruikt worden.
· Welke pedagogisch-didactische aanpak er op school gebruikt wordt en op welke manier deze aanpak toegepast wordt (zoals bij leerlingenbegeleiding en oudercontacten).
· Hoe de bekwaamheid wordt onderhouden.
Concreet wil de wet dat wij als leraren (beroepsgroep) zelf kunnen bepalen aan welke bekwaamheidseisen en algemene waarden en normen we moeten voldoen. Want als leraar ga ik zelf over de vakinhoud, vakdidactiek en pedagogiek, daarvoor ben ik immers opgeleid.
Bekwaam zijn, bekwaam blijven
Eenmaal in het register, moet een leraar ook aan criteria voldoen om er te mogen blijven. Elke ingeschreven leraar moet zich na maximaal vier jaar herregistreren. De zogenaamde herregistratiecriteria stellen wij als beroepsgroep in de komende maanden zelf vast. Er komt een Deelnemersvergadering waar straks alle 250.000 leraren in zitten. Daarvan komt weer een Afvaardiging van 24 leraren die beslissen over de voorwaarden voor herregistratie.
Na een lange schoolcarrière hoop ik bij te dragen aan een verbetering van de status en professionalisering van de leraar. Uiteindelijk is er maar één die naar mijn stellige overtuiging het meest van een goede professional profiteert en dat is de leerling.
Kader 1:
MEER INFORMATIE OVER HET LERARENREGISTER
- · Lerarenregister: www.lerarenregister.nl
- · Onderwijscoöperatie: www.onderwijscooperatie.nl
- · Op school voorlichting: www.onderwijscooperatie.nl/waar-staan-we-voor/nodig-een-ambassadeur-uit
- · Deelnemersvergadering: https://www.deelnemersvergadering.nl
Planning
- · In de periode april 2017 – juni 2018 werken leraren diverse criteria uit (in meedenksessies: http://registerleraar.onderwijscooperatie.nl/register/meedenksessies/): wat is voldoende bekwaamheidsonderhoud (voor de herregistratie) en welke activiteiten passen daarbij?
- · Op koploperscholen kan vanaf eind september kennis gemaakt worden met het nieuwe register: http://registerleraar.onderwijscooperatie.nl/register/koploperscholen/
- · Vanaf 1 augustus 2018 kunnen alle bevoegde leraren zich inschrijven in het beroepsregister en hun activiteiten bijhouden in het kader van het onderhouden van hun bekwaamheid.