HOE WINSUMERZIJL OLDENZIJL WERD

Wandelend over de Schilligehamsterweg, vanaf Schaphalsterzijl, kom je het bordje Oldenzijl tegen.
De naam suggereert een sluis uit oude tijden. Na het bordje Oldenzijl klim ik amper 100 meter verderop, over een hek. Nu volg ik een stukje van het Pieterpad richting Garnwerd, naast mij het Oldaipke, de vroegere afwatering richting Winsumerzijl.
Tot 1877 had het Reitdiep een open verbinding met de zee. Na de afsluiting bij Zoutkamp verdween de invloed van het getij. Wat nooit verdween is de lastige omgang met het water. Om daar enigszins orde in te brengen is kennis en organisatievermogen nodig.
Dankzij de rijkelijke aanwezigheid van kloosters werd vanaf de 14e eeuw aan zijlen (sluizen) en waterwegen gewerkt. Dat is altijd nodig geweest omdat de landerijen in sommige seizoenen veel overtollig water hadden. Dit water moest geloosd worden in de vroegere Hunze (nu Reitdiep).
De landerijen rondom Winsum konden hun overtollige water op twee plaatsen kwijt, bij Schaphalsterzijl en bij de Winsumerzijl. De aanleg van deze zijlen werd al in 1323 ter hand genomen.
Dankzij de Winsumerzijl kwam een deel van het overtollige water in de Hunze terecht. De Winsumerzijl heeft min of meer tot 1635 gefunctioneerd. Dat was het jaar waarin de rivierkronkels ten oosten van Garnwerd werden afgesneden. De naam Hunze verdween en werd vanaf toen Reitdiep genoemd. 
Het water kon alleen nog via Schaphalsterzijl haar weg naar zee vinden. Ook de naam Winsumerzijl verdween en veranderde in 1635 in Oldenzijl.
Al bestaat de Winsumerzijl bijna 400 jaar niet meer, de locatie waar het overtollige water naar de oude Hunze stroomde is nog steeds herkenbaar in het stille landschap. Dankzij de ruimte die de Pieterpadloper hier heeft gekregen is een wandeling door dit stille cultuurlandschap een genot.