Mitchel Resnick de man achter Scratch

In de collegezaal van de Universiteit van Amsterdam aan het Sciencepark zijn professor Mitch Resnick en zijn jongere collega Beat Döbeli Honegger van de Schwyz University aan het woord.
Samen geven zij tien redenen waarom coding van belang is voor de toekomst van ons en onze kinderen. De Scratchconferentie is een internationaal evenement, in augustus van dit jaar was de universiteit van Amsterdam gastheer onder de naam Scratch2015Amsterdam.

Volgens de organisatoren beseft men de laatste jaren steeds beter dat informatica en onderwijs zich slecht tot elkaar verhouden. De industrie klaagt over een gebrek aan voldoende opgeleide studenten, terwijl de scholen zich afvragen waarom jaren van investeren in computers niet meer gebracht heeft dan systemen voor distributie, controle en administratie. Coding verovert in het Engelse curriculum langzaam een plaats. Daar wil men in de toekomst niet afhankelijk van het buitenland zijn als het gaat om inzicht en beheer van de belangrijkste data. Reeds in groep 4 gebruikt men op zeer speelse wijze Scratch. Aan de basis van dat programma staat onder andere Mitch Resnick. Resnick is Professor bij het gerenommeerde MIT (Massachutetts Institute of Technology). Hij leidt daar een onderzoeksgroep welke zich bezig houdt met de ontwikkeling, coördinatie en ondersteuning van Scratch. Uit hun laboratorium komt ook LEGO Mindstorms. Daarbij staan Resnick en zijn team ook aan de basis van naschoolse computercentra voor jeugd in achterstandsituaties en het $100 laptop-project. Creativiteit is zijn credo. In 2011 werd hij onderscheiden door opname in de lijst van de 100 meest creatieve personen in het zakenblad ‘Fast Company’. Scratch is gratis software en is vertaald in 70 talen. Het toepassingsgebied is breed, je kunt er animaties mee maken, mee rekenen, games maken, simulaties programmeren, maar ook zoiets als muziek mee aansturen. Ondanks de breedte is op genoemde terreinen ook verdieping mogelijk. In de Scratch community kan iedereen zijn programma met andere delen, de teller staat op meer dan 11 miljoen gedeelde programma’s. Tijdens zijn verblijf bij Scratch2015Amsterdam hield Mitch Resnick meerdere lezingen en werd hij voor Vives geïnterviewd.

Hoe kan ik u het beste introduceren bij de lezers?
“Onze kinderen moeten de uitdagingen in de snel veranderende wereld van morgen met de juiste gereedschappen aan kunnen. Hoe die wereld eruit ziet weten we nog niet. De problemen die dan spelen zijn nu onbekend. Er zal creativiteit nodig zijn om de problemen van straks op te lossen. Scholen kunnen volgens mij onze jeugd ondersteunen om creatieve denkers te worden. Mijn grootste drijfveer is scholieren te helpen iets van hun leven te maken. Creativiteit is echter een doorgaand proces, wat nu nieuw is is straks weer verouderd. Daarbij komt dat het niet makkelijk is om iets nieuws te maken en dat verder te ontwikkelen. Hetgeen je gemaakt hebt moet ook zichtbaar zijn, maar ook uitgeprobeerd en verbeterd. Dankzij de computer en de achterliggende technologie zijn er meer mogelijkheden gekomen om te creëren. Mijn rol is onze jongeren te helpen in de wereld van morgen.”

U bent werkzaam als professor aan de MIT (Massachutetts Institute of Technology) op het media-laboratorium. Hoe kwam u in aanraking met het Scratch project?
“Er zijn meer projecten zoals scratch. Ongetwijfeld herinneren velen zich LOGO van Seymour Papert en Wally Feurzeig. Zij waren pioniers van weleer, wij vonden echter dat deze tijd iets nieuws nodig heeft. Daarbij denk je al snel aan games en interactieve animaties. Met de opdracht iets te vinden dat beter bij de belevingswereld van jongeren aansluit zijn we als team begonnen.”

Kunt u een beschrijving geven van het programma Scratch?
“Scratch is een programmeertaal waarbij gebruik wordt gemaakt van programmablokken. Het programma is te benaderen via een browser maar kan ook gewoon als programma op een pc gezet worden. Met Scratch is het voor leerlingen eenvoudig om multimediale programma’s te maken. In de les kun je Scratch inzetten bij heel veel vakken, denk aan wis- en natuurkunde, maar als presentatie of simulatieprogramma is Scratch ook geschikt. Op de website van Scratch staan miljoenen voorbeelden waarvan er veel de moeite van het bekijken waard zijn. Scratch is een ‘create and share’ programma. Wie iets in scratch maakt kan het via onze site verder delen. Er zijn veel voorbeelden bekend waar mensen hun eerste creatie hebben gedeeld en waar anderen aanvullingen of verbeteringen in aanbrengen. Er zitten natuurlijk ook kosten aan Scratch, wij worden ondersteund door diverse partijen zoals de regering, een stichting, maar ook bedrijven als Google. Voor gebruikers, leerlingen en docenten is het gratis.”

Waarom, vindt u, moeten leerlingen uit het primair en voortgezet onderwijs in aanraking komen met coding?
“Wij zijn het er met zijn allen over eens dat het belangrijk is dat kinderen kunnen lezen en schrijven. Met die vaardigheden kunnen ze journalist, dichter of beroepsschrijver te worden. Meestal gebeurt dat echter niet. Mensen gebruiken het geschrevene overal in hun leven, het helpt ze bij het denken, reflecteren, onthouden en organiseren. Zoiets geldt ook voor coding. Ik zie coding (programmeren) als een aanvulling op lezen en schrijven. De mogelijkheid om te programmeren staat je toe nieuwe dingen te maken. Denk aan interactieve verhalen, games, animaties en simulaties. Programmeren is een groot woord, ik wil het dan ook liever hebben over coding. Scholieren moeten naar mijn mening dus met coding in aanraking komen omdat ze zich daarmee kunnen uitdrukken. Het gaat dus niet om het programmeren, maar om wat je er mee kunt doen. Ik vergelijk het ook wel eens met grammatica. Kennis daarvan is handig, maar uiteindelijk gaat het toch om datgene wat je opschrijft. Met taal, maar ook programmeertaal, druk je iets uit. Met computers kun je heel veel doen, het is goed om te weten hoe dat werkt en wellicht krijg je daardoor nog meer nieuwe ideeën. Coding helpt om de wereld om je heen te begrijpen. Die wereld staat op dit moment vol met apparaten die voor een bepaald doel zijn geprogrammeerd.”

We hebben al over coding gesproken, hoe beschrijft u dat begrip?
“Voor mij is coding het maken en creëren van multimediale dingen. Daarbij gaat het vooral om de interactie. Naarmate er meer interactie mogelijk is, wordt iets veel complexer. Bij coding onderzoek je de interactie die nodig is om jouw ding aantrekkelijk te maken. Daarvoor is denkwerk, creativiteit en kennis van de techniek nodig. Een voorwaarde is dat die techniek aansluit bij de belevingswereld van de degene die ermee aan de slag gaat.”

In 2011 schreef u een artikel over educational reform. Dat duidt op een traag proces. Waarom is het zo lastig dit sneller te laten verlopen?
“Het hedendaagse onderwijs werd opgezet in het industriële tijdperk. Dat was de periode van routine werk en de ontwikkeling van ongeletterden. Inmiddels hebben we die tijd achter ons gelaten. Veel werk is geen routine meer en de alfabetiseringsgraad is in de meeste landen hoog. Door de kennis die we hebben komen we veel meer in aanraking met de vele mogelijkheden en keuzes die we daardoor moeten en kunnen maken. Veelal wordt nog gedacht dat je leert tot je 18e en dan ook nog eens tijdens de lestijden. Scholen zijn slechts onderdeel van een groot leersysteem. In het digitale tijdperk is leren een proces dat de hele dag overal plaats kan vinden en dan ook nog je hele leven lang. Er moet dus gekeken worden naar andere manieren om kennis te verwerven, dat kan thuis, in gemeenschapscentra, musea of gewoon op de werkvloer. Dankzij internet staan de nieuwe leermogelijkheden voor ons open. Daarbij hoort ook samenwerken en leren van elkaar. Een remmende factor zijn de docenten en de ouders. Die hebben immers alleen de ervaring uit hun verleden. Er is een verandering in het onderwijs nodig, die zal echter wel uit die hoek moeten komen. Het ziet er naar uit dat dat heel langzaam zal verlopen. Het is bijna ironisch om te zien dat iedereen wil veranderen, maar dat iedereen het lastig vindt om dat te doen.”

Wat is het begrip L2CC2L een prachtige afkorting.
“Ja, ik vind het ook een passende afkorting, Learn to Code, Code to learn. Leren is een permanent proces geworden. Wie met zijn tijd mee wil gaan moet blijven leren. In dat kader heb ik ook de Code to learn foundation opgericht. Deelnemers aan de Scratch community zijn op een andere manier bezig met leren. Zij gaan zichzelf als makers en bedenkers zien en doen dit met behulp van digitale middelen. Dat is meer dan alleen maar dan op het internet rondkijken of gamen. Veel mensen kunnen met digitale media omgaan, Scratchers kunnen creëren. Zo bereiden zij zich voor om volledig lid te worden van de hedendaagse samenleving. De Code to Learn foundation is opgericht om jongeren kennis te laten maken met coding en op die manier zinvol deel te laten nemen

(eerder gepubliceerd in Vives,  november 2015, nr 147)