Pergamon, wat ik niet aantrof in Bergama

182-BERLIJN 23-7-2012 PergamonmuseumHet Pergamon museum was er nooit geweest als spoorwegingenieur Carl Humann niet in Bergama had rondgekeken. Tussen 1868 en 1875 reisde hij in dit deel van Turkije, hij bezocht toen de Akropolis van deze stad. Tot zijn schrik zag hij dat de plaatselijke bevolking een fries en stukken van marmeren beelden kapot sloegen om in de kalkovens te verkalken. In Berlijn onderzocht men een paar meegenomen stukken nauwkeurig. De fries had bij het altaar van Zeus gehoord. Van Alexander Conze, directeur van een Berlijns oudheidkundig museum mocht Carl Humann opgravingswerkzaamheden verrichten, waarvoor op 17 augustus 1877 de benodigde officiële toestemming kwam.
Friezen van het altaar van Zeus, enkele bouwelementen en beeldhouwwerken werden naar Duitsland overgebracht. Het is vooral deze in barokke hellenistische stijl uitgevoerde sculptuur, die Pergamon bekend en beroemd heeft gemaakt.
Bergama ligt aan de zuidkust van Turkije. Ik was er in 1983. Het was er warm en vooral vochtig door de ernaast gelegen zee. De haman of het Turkse bad in Bergama was echter zeer gastvrij, ik kon er zelfs met mijn toenmalige vriendin zwemmen en baden. We bezochten de Akropolis en het grote indrukwekkende amfitheater. In 1983 was Bergama nog steeds niet door toeristen ontdekt, het was er stoffig en landelijk, waarschijnlijk net zoals honderd jaar eerder tijdens Humann.

Het altaar dat nu in Berlijn staat werd rond 180 v.Chr. gebouwd voor Athene en Zeus. Op het altaar is de gigantenstrijd afgebeeld. Giganten zijn niets ontziende reuzen, die chaos verbeelden. Zo hadden zij geschubde drakenstaarten in plaats van voeten. Het Pergamonaltaar staat symbool voor orde tegenover chaos en is symbool voor orde en recht dat zegeviert over chaos en barbarij. De Giganten zijn ontstaan uit de bloeddruppels van de verminkte Uranus, die door Gaia, moeder aarde, werden opgevangen. In hun overmoed bonden de Giganten de strijd aan tegen de Olympische goden met als doel om de Olympische goden te onttronen. Dit deden zij door de bergen Ossa en Pelion in de Thessalische vlakte op elkaar te stapelen om de Olympus te bestormen. Met de hulp van Herakles werden zij door Zeus en de andere Olympiërs vernietigd en onder vulkanische eilanden begraven. Herakles werd na zijn hulp als god aangenomen.

Het altaar van Pergamon, boven aan de trappen, werd opgericht ter ere van de voorouders van Telephos. De vader van Telephos was de Griekse held en zoon van Zeus, Heracles. Het altaar werd in Pergamon gebouwd omdat Telephos als stichter van de stad werd vereerd.

Telephos, de zoon van Herakles en Auge werd kort na zijn geboorte te vondeling gelegd. Door herders werd deze baby gevonden en opgevoed. Later werd hij onderwezen door koning Korythos. Als volwassene onderzocht hij bij het Delphische orakel zijn afkomst. Tevens kwam het bevel om naar Mysië te reizen, waar koning Teuthras heerste. Daar vond hij zijn moeder, met wie hij bijna een verhouding kreeg. Uiteindelijk werd Telephos de opvolger van Teuthras.

Toen de Grieken op hun tocht naar Troje per ongeluk op Mysië landden, dreef Telephos hen terug. In een gevecht met Achilles werd hij verwond. Deze verwonding had als gevolg dat de Grieken vernamen wie hij was. Wegens zijn Griekse afkomst werd hem gevraagd om ook tegen Troje op te trekken. Hij weigerde aan dit verzoek te voldoen, omdat hij gehuwd was met een dochter van koning Priamos. De door Achilles toegebrachte wonden wilden niet genezen en daarom raadpleegde Telephos opnieuw het orakel. Volgens dit orakel kon alleen diegene, die hem had verwond hem ook weer helen. Hij ging toen naar Agamemnon. Telephos ging op raad van diens gids Klytaimnestra met haar kleinzoon Orestes in de armen bij de haard als smekeling zitten. Agamemnon had zelf een orakel gekregen. Volgens dat orakel konden de Grieken zonder hulp van Telephos niet naar Troje komen en daarom beloofde Telephos hem zijn hulp. Achilles stemde in Telephos te genezen door roest van zijn lans in de wond te strooien De wond genas direct, en Telephos wees de Grieken de weg naar Troje.

Dit hele verhaal staat min of meer in de tempel. hoog in het museum. De stukken die ooit naar Duitsland werden gebracht zijn volgens allerlei conventies op rij gezet. Een klus dat ooit jaren duurde. Wij kijken nu naar witte marmeren beelden, de oude kleuren ontbreken.

176-BERLIJN 23-7-2012 PergamonmuseumDankzij Asisi kunnen we er ons toch een voorstelling van maken. Er is voor de ingang van het museum een hoge ronde toren gezet. In die toren een panoramafoto van hoe Bergama eruit kon hebben gezien.
Om de enorme foto goed te bekijken klimmen we op een wiebelige stellage.
De makers hebben ter amusement dag en nacht verbeeld. Vreemd want bij nacht is er op de foto nauwelijks nog iets te zien, de helft van de tijd moet je dus wachten. Het geheel maakt verder wel een zeer statische indruk, behalve dan de stellage waarin je naar boven klimt. Ik vind het zaakje maar griezelig bewegen. Wie niet van deze kitscherige foto’s houdt en graag zijn fantasie gebruikt kan ook de ogen sluiten en naar de hemelse muziek van Babak luisteren.

Foto’s maken is er niet bij, nou ja waarom zou je ook. Enkel een plaatje om de massaliteit aan te geven en dan het echte museum in. Een museum vol met mensen. Kon je er in DDR tijden voor amper een kwartje binnenkomen, de entree is nu fors. Voor 4 personen betaal ik bijna 80 euro, een bedrag dat je natuurlijk direct vergeet als je de pracht van de Ischar poort, de tempel van Zeus of andere schatten mag ervaren. Ook gemeld moet worden dat het museum jarenlang is opgeknapt. Nu is het een fantastisch historisch paradijs.

Klik hier voor een diashow: http://www.flickr.com/photos/aadvanderdrift/sets/72157630876247096/show/

This entry was posted in Duitsland and tagged , . Bookmark the permalink.

Comments are closed.