Het Märkisches Museum ligt nabij de Spree, niet ver van de Janowitsch Brücke. Het is een donkerrood bakstenen gebouw met de uitstraling van een kerk die in de donkerste wintermaanden zo dienst kan doen als horrorpaleis. We moeten zelfs even zoeken om de ingang te vinden. Eenmaal binnen worden we door vier museumbewaarders begroet. De horrorstatus neemt niet af als we in de grote lege zaal een stuk of wat grafstenen zien liggen.
We gaan direct naar de tentoonstelling 1937, groot is het niet, maar de veelheid aan foto’s, video’s, aanraakschermen, geluidsfragmenten zorgt dat we er langer rondkijken dan gedacht.
1937 was een stil nazi jaar, met al die auto’s die je op foto’s ziet lijkt het land zich economisch te hebben hersteld. Er heerste voor veel mensen in het Berlijn van toen een bedrieglijk soort rust en tevredenheid, als je rondloopt voel je dat het grote onheil gaat komen.
Aan het einde van de tentoonstelling staat op een bord de Nederlandse historicus Huizinga gememoreerd, hij schreef in 1935 het boek ”In de schaduwen van morgen” waarin hij voor het naderende onheil waarschuwde. In 1937 lijkt dat nog voorbarig te zijn. Het leven in 1937 lijkt extra mooi door een fotoalbum dat digitaal goed te bekijken is. Mijn oog valt op een optocht waar iedere praalwagen is gefotografeerd, zelfs de praalwagen met schoorsteenvegers.
Toch is het gruwelijk en grauw, zo ligt er ook het antisemitische weekblad Der Stürmer van uitgever en misdadiger Streicher, ook zie ik een oude typemachine van het merk Olympia, met op een van de toetsen, boven de 5, het runenteken voor de SS.
In 1937 wist men ook al dat het mis kon gaan, er werden grote oefeningen voor luchtaanvallen gehouden. Het was maar al te bekend na bombardementen door de Luftwaffe op Guernica dat luchtbombardementen zware verwoesting teweeg konden brengen. Een stalen deur van een schuilkelder uit die tijd onderstreept dit.
Techniek boeit mij, dus ook de Volksempfänger die zeer goedkoop op de markt kwam. Echt bakeliet, voor velen de eerste bron van radio amusement, uiteraard ook zeer geschikt voor propaganda.
Het Horst Wessellied heb ik nooit zo begrepen, hier staat zelfs een beeld van de vermoorde nazigriezel en -martelaar Horst. Het beeld werd gemaakt door de beeldhouwer Fritz Koelle. Dezelfde Fritz mocht na de oorlog een herdenkingsbeeld maken voor het concentratiekamp Dachau. Uiteindelijk werd dat beeld niet geplaatst om het verleden van deze Koelle. Lering trek je wel uit de tentoonstelling, het waren gewone mensen die heel ongewone politieke keuzes maakten en daarvoor later zwaar werden bestraft.
De rest van het museum is min of meer oude meuk, op een zeer traditionele wijze bijeengezet. Het klaslokaal met de strenge regels doet mijn glimlachen. Ja van Rust Reinheid en Regelmaat hield men zo’n 100 jaar geleden wel.
Het museum gaat binnenkort dicht en zal zijn naam verliezen. Van Märkisches museum zal de naam veranderen in Berlin museum. Ook zal het binnenste aan een grondige herinrichting worden onderworpen. Hopelijk komt er dan meer samenhang tussen de objecten. Wellicht een reden om er in 2020 weer eens te gaan kijken.