GRIENSTEIDL WEER WEG?

Café Griensteidl stond vroeger onder een andere naam bekend, namelijk als „Café Größenwahn“ (Café Grootheidswaanzin). Van dat café, waar ooit beroemde kunstenaars een hele middag over een kopje koffie deden is niets meer over. Het verdween al in 1897.
Het café ligt aan de Michaelerplatz tegenover het oude Burgtheater en de keizerlijke Hofburg.
120 jaar nadat de eerste versie van het café verdween staat het volgens diverse Weense kranten weer op de nominatie om te verdwijnen. Dit keer waarschijnlijk niet zo liederlijk als toen, maar toch lijkt het erop alsof dit prominente koffiehuis van de kaart zal verdwijnen.

Het is buiten koud als we binnenkomen, we wachten netjes op de ober die ons een tafel zal wijzen.
Bij binnenkomst valt gelijk een kast met meerdere encyclopedieën op en een journaalkast. De grote zaal is licht crème en aan de hoge plafonds hangen bollen, lampen die niet echt sfeer verhogend zijn. Na de in pak gestoken ober komt een zeer gezette dame aan onze tafel om de bestellingen op te nemen. We zitten aan het raam, door de gordijntjes zie je aan de overkant een halfnaakte stenen man, een van de beelden waarmee de Hofburg is bekleed.

Café Griensteidl werd in 1847 door apotheker Heinrich Griensteidl geopend. Ontspanning en een goed gesprek moeten betere geneesmiddelen zijn dan de pillen van gedroogde regenworm en boomschors moet hij hebben gedacht. Al snel werd het café een ontmoetingsplaats voor schrijvers, dichters en hun recensenten. Ook politici vonden hier hun tafeltje, zowel de enge nationalist Schönerer als de socialisten Adler en Austerlitz discussieerden over de beste manier waarop je het keizerrijk in zijn nadagen aan zijn einde kon helpen. Onder het raam van de keizer ontstond hier het hoofdkwartier van de Arbeidersbeweging.

Het is een heerlijk zitcafé. Je kunt er zelfs nu nog uren aan een kopje koffie zitten zonder dat de ober vraagt of je nog iets wil drinken. De Weense koffiehuiscultuur wordt hier geëerbiedigd. Het rode pluche waarop we zitten is helaas wel iets van kleur verschoten, maar het is er verder netjes en schoon. Als ik naar de journaalkast loop zie ik dat alle Weense kranten te lezen zijn. Zelfs een groot aantal week- of maandbladen kun je naar je tafeltje meenemen, maar dan niet zoals bij ons bij de dokter, die van minstens een kwartaal oud. Of ik in de encyclopedie mag kijken weet ik niet. De obers zijn druk aan het rekenen en de boel voor de avondsluiting in orde aan het maken. Mij ontbreekt de goede vraag en moed om te vragen of het kastje open mag. Langzaam loopt het café leeg. Naast ons hoor ik aan het tafeltje een luid gesprek over een boek. Termen als recensie en “Presseconference”. vallen. Wie en wat beide heren zijn weet ik niet, maar het café heeft een literaire naam hoog te houden dus zal het mij niet verbazen als het bekende Oostenrijkers zijn.

Griendsteidl werd ooit vooral bekend als verzamelplaats van schrijvers van de groep die zich de Jung-Wien noemden en vanaf halverwege de jaren 1880 het café tot stamkroeg omtoverden. Ook de meer traditionele kunstenaarsgroep Iduna kwam hier. Beroemde gasten waren Hermann Bahr, Arthur Schnitzler, Rudolf Steiner, Karl Kraus. Stefan Zweig noemde Griensteidl zelfs in zijn boek “Die Welt von Gestern” het hoofdkwartier van de jongste literatuur. Alles duurde tot 1897, het Michaelerplatz moest meer allure krijgen, dus zou het café onder protest afgebroken worden.

Op 25 januari 1897 was het zover, de afbraak kon beginnen en de kunstwereld vertrok naar het nog steeds bestaande café Central in de Herrengasse. Volgens diverse bronnen ging dat in een sfeer van drank en diverse liederlijkheden. In 1990 werd het huidige gebouw op nagenoeg dezelfde plek weer geopend.

Koffiehuizen zijn in Wenen plekken waar gediscussieerd en achterkamertjespolitiek wordt bedreven. Bij wetenswaardige twijfelgevallen kan de ober gevraagd worden te helpen bij het vinden van een correct antwoord. Vandaar dat bij de ingang een kast met encyclopedieën, (hier de Brockhaus) ter beschikking staat. Een honderd jaar oude en jongere versie van hooguit 25 jaar zijn nog aanwezig, maar of die nog veel worden gebruikt valt te betwijfelen, in mijn smartphone vind ik meer antwoorden op misschien nog meer vragen.
Het café lijkt niet met zijn tijd mee te gaan. In handen van een beleggingsimperium leveren de kopjes koffie onvoldoende op. Een winkel of ander concern doet het beter, dus heeft de uitbater weinig kans om te overleven in deze dure buurt. Wat rest als Griendl weg is, Starbucks aan de andere kant van het plein kan, maar bij Wenen passen eerder koffiehuizen als Landtmann, Central, Sacher, Mozart, Hawelka, Sperl, Prückel of Schwarzenberg.

[vrview img=”http://vddrift.com/wp-content/uploads/2016/12/2017-0101WENEN.jpg” ]

This entry was posted in Oostenrijk and tagged . Bookmark the permalink.

Comments are closed.