MUURTOCHT (4)

Wannsee

Rondom liep de muur als je er nu naar kijkt onoverzichtelijk. Het is daar dan ook niet helemaal duidelijk hoe je het beste kunt fietsen. Wil je alles bereiken waar vroeger een muur stond dan zigzag je vooral om een aantal meren heen, zoals de Wannsee, Griebsee, Tiefersee, Jungfernsee, Lehnitzsee en Fahrlandersee.

Wij kiezen voor de route rondom de Schäferberg, een gebied dat vooral grote villa’s, veel bossen en een aantal bijzondere bezienswaardigheden kent. De naam Wannsee is vooral verbonden met de Wannsee-conferentie van januari 1942. Eerder kon niet, want Hitler wilde eerst de Verenigde Staten de oorlog verklaren.

2016-0726 06 BERLIJN Wannsee huis vd conferentieDe naam Wannsee is bekend en besmet omdat daar volgens de geschiedenisboeken de Duitse staat actief en welbewust een rol ging spelen in de moord op de Joden.
Een mooi overzichtsbord met wie er allemaal in de straat hebben gewoond verhult na enig zoeken op internet niet dat het vooral enge lieden waren.
Villa Marnier wordt het huis van de Wannsee conferentie ook wel genoemd. Ernst Manier was een misdadige farmaceut die medicijnen verkocht met zeer ongezonde ingrediënten; toen zijn troep werd verboden moest hij zijn villa verkopen aan Friedrich Minooux. Deze laatste was een nazi meeheuler, maar ook een fraudeur. Hij werd in 1941 veroordeeld tot 5 jaar gevangenisstraf voor oplichting via zijn kolenbedrijf. Noodgedwongen verkocht hij toen de villa aan Heydrich. Minoux overleed door honger. Ook een aantal van de bureaumoordenaars die aan de conferentie deelnamen werden achteraf terechtgesteld of vermoord.
Naar mijn gevoel mag dat pand niet bestaan, een diep gat zou beter passen. Toch heeft dit afschuwelijke oord een waardige bestemming gekregen. Wie hier binnen is geweest beseft maar al te goed hoe misdadigers als Heydrich en Eichmann het leed van velen hebben bepaald door een simpele conferentie en de daaruit voortvloeiende nazi dadendrang.

2016-0726 12 BERLIJN Wannsee huis vd conferentieDe conferentie duurde maar 2 uur en zou vergeten zijn als niet in maart 1947 Robert Kempner, de hoofdaanklager in het Wilhelmstraßenproces, een verzameling dossiers van het ministerie van Buitenlandse Zaken uit de periode van Joachim von Ribbentrop had gekregen. Onder de stukken bevond zich een exemplaar van de strikt geheime notulen van de Wannseeconferentie. Ooit hadden 30 exemplaren van de notulen bestaan. Alle andere exemplaren waren voor het einde van de oorlog vernietigd.

Van het begin af aan werd de conferentie gedomineerd door Reinhard Heydrich. Voor hem stond het vast dat de Joden op efficiënte wijze moesten worden uitgeroeid. Tijdens de conferentie werd de term uitroeien niet daadwerkelijk gebruikt, maar werd er gesproken over ‘evacueren’. In de loop van de conferentie werd besproken hoe de Joden zouden moeten worden ‘geëvacueerd’. Nadat de nieuwste resultaten waren besproken over het gebruik van het gifgas Zyklon B werd min of meer besloten dat de Joden zouden worden vergast.

In de vitrines liggen kopieën van deze afschuwelijke vergadering. Hier en daar een aantekening van Eichmann waardoor hij in 1963 zijn veroordeling niet meer kon mislopen.
De foto’s van de tronies die meevergaderden doen gruwelen. De arrogante koppen van Eichmann en Heydrich treffen het meest, de kop van Stuckart is de engste. Het lijkt een gewone man maar vond het geen probleem om voor massale sterilisatie te pleiten. Deze misdadiger kwam na de oorlog zelfs nog als wethouder van Helmstedt aan het werk en kreeg voor zijn meeloopgedrag slechts een boete van 500 DM (in 1953 kwam hij overigens wel om het leven bij een aanslag middels een auto-ongeluk).
De documenten in de vitrines zijn in wezen de ergste die je kunt ervaren. Ze zijn goed leesbaar en daarom in hun eenvoud zo vreselijk.

Buiten zie ik weer een bus arriveren. Een Duitse gids vertelt luidt over de villa. De reacties van de passagiers, in het Hebreeuws, doen vermoeden dat dit wederom een bus met nazaten is van mensen die hier met een simpele pennenstreek het recht om hun bestaan werd ontzegd. De selfiestick waarmee ze zich fotograferen doet vreemd aan, maar is misschien wel het beste bewijs voor de mislukte opzet van de moordenaarsbende die hier op 20 januari 1942 was.

Na dit bezoek ervaar je Wannsee anders. Het meer en de bossen zijn prachtig, de grote stenen buste van Bismarck onbegrijpelijk, de Flesburger Leeuw onpasselijk.

We verdwalen in het toch niet al te grote plaatsje Wannsee en komen op die manier bij de Hochbunker Heckeshorn. Dit zes verdiepingen hoge bouwwerk met muren van 4 meter dik werd gebruikt als luchtverdedigingsbunker.

De omgeving van deze heuvel was in de oorlog de Lufschutzschule. Na de oorlog werd het een longziekenhuis. Inmiddels is een deel van het verpleegpaviljoen verlaten en staan de panden leeg. Opvallend is dat er (nog) geen ramen zijn ingegooid.

We fietsen over het terrein van Jagdschloss Glienecke met de daarnaast gelegen spionnenbrug. Via de bossen rondom de Tannenberg arriveren we weer bij S-Bahn Wannsee.

Foto’s

26 juli 2016

This entry was posted in Duitsland, Reis foto's, Reizen and tagged . Bookmark the permalink.

Comments are closed.