Helsinki, slapen onder de jeneverbes, zacht als stof (Aino Kallas)

2013-0711 237 Helsinki hotel AthurSlapen in hotel Arthur is volgens de schrijfster Aino Kallas slapen onder de jeneverbes. Een herderlijke dichtwerk, waarvan zelfs de receptionist de inhoud niet goed begreep. Ik heb het opgeschreven in het voor ons zo onmogelijke Fins. “Yli katajaisen kankaan hiipii yö”. Deze regel uit het gedicht Pastorale staat ook in sierlijke letters op de muur boven het bed.

We zijn in kamer 538 van hotel Arthur, welke ter ere van deze Est-Zweeds-Finse schrijfster in Jugendstil stijl is ingericht. In ieder geval kan de receptionist die ons deze kamer gaf niet meer stuk. Hotel Arthur werd gebouwd in 1908, een tijd waarin een aantal grote hotels verschenen in het snel groeiende Helsinki. De stijl is herkenbaar Jugendstil. Opvallende ramen, zware versieringen, grijs graniet vaak geschilderd in zandkasteel kleuren. Men noemt het hier Jugendstil, al is het typisch Art Nouveau. (Finnen preken van Finse romantiek). Het hotel ligt nabij het station, maar net buiten de drukte ervan. Vlakbij ligt een park waar gemijmerd kan worden. Waarschijnlijk logeerde de romantisch ingestelde Kallas in dit mooie bouwwerk wegens de prachtige bouw en sfeer.

Art nouveau is in Finland niet zomaar wat tierelantijnen en opsmuk. Het is ook terug grijpen op de Kalevala. De Kalevala is een nationaal epos waar ook Sibelius zijn inspiratie uit haalde. Het verhaal grijpt terug op de Finse wortels in Karelië, dat zich nu grotendeels in Rusland bevindt. Bossen, stenen en de eerlijke hardwerkende Fin die de elementen trotseert zijn daarbij belangrijke kenmerken. Kalevala is een epos, maar dan bestaande uit meerdere verhalen. Het is beschreven in regels van vier trocheeën waarbij twee of meer regels synoniemen van elkaar zijn. Het verhaal gaat over een Fin die meehelpt de wereld te scheppen. De Kalevala werd samengesteld door Löhnrot die daarvoor in 1835 het land doorreisde. Op basis van verzamelde volksverhalen werd uiteindelijk in 1849 de epos gepubliceerd.

De buitenkant van hotel Arthur heeft ergens in de jaren zestig van de vorige eeuw een aanpassing ondergaan. Een lelijke moderne puist is aan het hotel geplakt, de oude (mooiere) ingang afgesloten. Binnen veel lelijke goedkope jarenzestig zaken. Recht boven die ingang ligt onze kamer, de kamer van Kallas. In de lift druk je op de 5e verdieping om er te komen. Wie telt ziet dat we op de derde verdieping aankomen. De receptie is gesitueerd op de begane grond en wordt gemakshalve de tweede verdieping genoemd.
Kruisachtige ornamenten en een opkomende zon sieren het hotel aan de buitenkant. De zandgele kleur verbergt deze subtiele schoonheid. Wie er op let krijgt al snel een ooo en aah gevoel. Ook onder ons raam een prachtige versiering van een boom. De grote kamer die wij bewonen heeft als extra een erker, aan de andere kant wederom zo’n levensboom, daar tussen in wederom een kruis. Kruisen komen op meerdere plaatsen als muurversiering voor.

De kamer verdient ook nog een beschrijving. Het bordje op de deur geef in elk geval al aan dat het hier om een bijzondere kamer gaat, een kamer ingericht ter ere van Anio Kallas. Hoewel men zijn uiterste best heeft gedaan er een oude stijlkamer van te maken zijn enkele moderniteiten gebleven. Graag had ik een oude badkamer (uiteraard met moderne luxe) gezien. Ik mag echter niet klagen, want veel kamers hebben de wc op de gang en moeten het stellen met een eenvoudige wastafel. De meubels in de kamer zijn zwaar, maar prachtig bekleed. Een draaiend drankentafeltje is werkelijk een sieraad.

Zou aan het bureautje Anio Kallas aan het ernaast opgehangen gedicht “Pastorale” hebben gewerkt? De stoel is in elk geval Art nouveau en zit prima.
Het hoge bed is in deze kamer het allermooiste. De muur aan het hoofdeinde is prachtig geschilderd. Onder een soort van boog hangt de eerder gememoreerde regel “Yli katajaisen kankaan hiipii yö”. Het bed ligt zo zacht als, volgens de schrijfster, een jeneverbes. Het hoge, ouderwetse bed met goudbruin kussen ziet er erg verleidelijk. Links en rechts ervan staan ronde tafeltjes met een Art nouveau-achtige lamp en een foto van Kallas. Ze ziet er een beetje tuttig uit, ietwat dromerig staart ze naar links. Schattig is de gekleurde rand van een sliertige kikkerachtige figuur die door de hele kamer loopt.

Anio Kallas had een tragisch leven. Een leven, sterk door de politieke omstandigheden getekend. Ze werd in 1878 geboren in Viborg. Kallas werd geboren als Aino Krohn, dochter van een hoogleraar Finse literatuur die doceerde in Helsinki. Op 22 jarige leeftijd trouwde ze met Philip Kallas. Van 1900 tot 1903 woonde ze in St. Petersburg, daarna in Tartu. In Tartu stierf haar pas geboren kind. Aanvankelijk was ze meer op Estland georiënteerd. Na de eerste wereldoorlog,  nadat zowel Finland als Estland onafhankelijk werden ging ze meer de Finse kant op.
Van haar boeken zijn toneelstukken en opera’s gemaakt. Een bekend en nog steeds verkrijgbaar boek van haar werd in het interbellum geschreven “Het witte schip”. Dit boek gaat over een groep gelovigen die denken dat een witte boot hun naar hun profeet zal brengen. Het verhaal kent een historische achtergrond. Kallas was internationaal bekend, ze sprak zowel in Nederland, Duitsland, de Verenigde Staten en Engeland over haar werk en werd in veel landen vertaalt. In 1916 werd ze verliefd op de Letse schilder Janis Rosentals en later op de Finse dichter Eino Leino. Toen de Duitsers Estland veroverden vluchtte ze naar Zweden waar ze tot 1953 bleef. Nog voor de Russische geheime dienst haar zoon Sulev kon oppakken pleegde deze zelfmoord. Haar dochter werd door een per ongeluk afgaand pistool, van een Rus, gedood. Hoewel Kallas in 1948 terugkeerde naar Finland werd ze gedwongen weer naar Zweden terug te keren. De Sovjets wilden dat de Finnen inwoners met Estlandse achtergrond terug stuurden. Drie jaar na haar terugkeer naar Finland overleed ze in 1956 in Helsinki.

 

2013-0711 233 Helsinki hotel Athur2013-0711 234 Helsinki hotel Athur2013-0711 235 Helsinki hotel Athur2013-0711 236 Helsinki hotel Athur2013-0711 238 Helsinki hotel Athur2013-0711 239 Helsinki hotel Athur2013-0711 240 Helsinki hotel Athur2013-0711 241 Helsinki hotel Athur

This entry was posted in Reizen, Scandinavië and tagged . Bookmark the permalink.

Comments are closed.