Highway 2 voert van Seattle naar Wenatchee. Links en rechts slingert naast ons het spoor dat bekend staat als de “Great Northern Railway”. Deze voert van Montana naar de Stille Oceaan. Deze spoorweg is een wonder van techniek welke al in 1889 door James J. Hill werd aangelegd. Een van zijn bekendste ingenieurs was John Stevens, de man die later ook het Panama kanaal wist te voltooien. De weg naar het oosten passeert op een gegeven moment de Stevens Pass, welk naar deze fameuze techneut werd vernoemd.
Stevens is eigenlijk ook de stichter van het stadje Skykomish. De naam Skykomish komt van een stam met deze naam ook wel geschreven als de Skai-Whamisch, deze maakte deel uit van de groep oorspronkelijke inwoners die vallen onder de Snoqualmies. Skykomish is een klein stadje met ca. 200 inwoners (US volkstelling 2000) en werd gesticht op 5 juni 1909.
Tussen 1890 en 1974 was het plaatsje een opslagplaats en een tankstation voor de Grote Noordelijke spoorweg. Hier werden stoom-, diesel- en elektrische treinen gekoppeld en ontkoppeld om naar grote hoogtes te klimmen. Vanaf Skykomish stijgt het spoor ruim 1000 meter richting Stevens Pass.
Het plaatsje werd dus als overslag en tankstation gebruikt. Met het milieu nam men het tot 1974 niet zo nauwkeurig. Hierdoor vervuilde de bodem en het grondwater met olie en zware metalen. Ook de Skykomish rivier raakte zwaar vervuild. In de jaren tachtig van de vorige eeuw kwam er aandacht voor dit probleem en besloot de staat Washington samen met de spoorwegen $50 miljoen dollar in het reinigen en aanpassen van het dorp te steken. In 2006 begon men met dit project. De grond wordt dan massaal afgegraven en elders schoongemaakt, daar de vervuiling ook onder de oude woningen was gekropen werden die verplaatst.
De laatste fase van dit project vindt nog dit jaar (2011) plaats.
Als we de eerste keer langs het spoor rijden worden we getroffen door het “Wilde Westen” aandoende uiterlijk dat Skykomish uitstraalt. Hier heeft in elk geval de tijd stil gestaan.
Al na de brug over de rivier passeren we op de hoek van de straat een oud en verlaten hotel. Dat hotel zou zo in de eerste de beste western als decor kunnen dienen. Wanneer we later een kijkje door de ramen nemen dan is er inderdaad een mooie oude saloon aanwezig. De verveloze kwaliteit van het pand doet echter spookachtig aan. Dit hotel deed vroeger dan ook dienst als ontmoetingsplaats voor de vele arbeiders die nodig waren om wegen in de omgeving aan te leggen en te onderhouden. Zo ook zorgde men er voor onderhoud van de spoorwegen. De bevolking bestond toen uit 600 inwoners, drie keer zoveel als nu.
Nadat we eerst heen en weer door het dorpje hebben gereden stoppen we voor het Skykomish hotel. Hoewel het geheel er niet erg aantrekkelijk leek worden we toch verrast door een uiterst vriendelijke en behulpzame eigenaresse. Zij en haar man “Henry” runnen dit kleine restaurant en hotel. Daar we net uitgebreid hadden ontbeten was verder eten niet meer nodig, maar een paar eieren op eerste paasdag zijn natuurlijk altijd welkom. Het ging ons eigenlijk om de koffie die rijkelijk en gul keer op keer wordt bijgeschonken. Ook hier geldt dat je voor de eerste kop betaalt om je vervolgens te laten vol gieten. Na een compliment over de smaak gaat de eigenaresse op haar informatieve praatstoel zitten. We krijgen het hele relaas over het dorp voorgeschoteld.
Tot in de jaren twintig werden de locomotieven voorzien van steenkool, maar ergens rond 1926 deed hier olie en later diesel zijn intrede. Bij het vullen van de tanks werd er nogal eens gemorst. Hierdoor raakte de grond vervuild. Hoewel de bewoners toen al regelmatig hun beklag deden over de oliefilm op de rivier werd er geen aandacht aan besteed. Een betonnen ondergrond van enkel duizenden dollars toen, had het miljoenen project van nu kunnen voorkomen. De vervuiling was op een gegeven moment zo ernstig dat het er permanent naar olie bleef ruiken. Als wij buiten wandelen ruiken we dat niet meer, al staan er her en der waarschuwingsbordjes dat de grond ernstig is vervuild.
In 1974 werden de werkzaamheden van de spoorwegen gestaakt. De belangrijkste reden was de langzame terugloop van het treinverkeer ten gunste van het vrachtverkeer. Hoewel de activiteiten van de spoorwegen verdwenen bleef de vervuiling liggen. Het moet er toen zelfs zo erg zijn geweest dat het bij iedere schop in de grond er naar olie ging stinken.
Na 1974 werd het stadje vergeten, een wonder nog dat er ca. 200 mensen bleven wonen. Zelfs de plaatselijk school (60 leerlingen tussen 4 en 16 jaar) en een bibliotheek zijn in Skykomish te vinden. In 2006 werd het grootste deel van de vervuilde grond verwijderd en door schone vervangen. Daarna heeft men 6 huizen op een stalen constructie gezet en naar achteren verplaatst. Aan de nieuwe betonnen fundering zijn de verhuisde houten panden te herkennen. Deze verplaatsing was nodig om de onder de huizen gekropen olie te verwijderen. Ook ons restaurant heeft zo’n verplaatsing ondergaan. Helemaal spectaculair is de verplaatsing van het treinstation. Helaas staat het gebouw er nog helemaal dichtgespijkerd bij. Een afrastering met borden waarschuwt om het pand niet te betreden. Vanwaar de moeite om die panden te verplaatsen en niet af te breken? Het antwoord ligt in het feit dat dit gebied niet zo heel rijk is aan historische gebouwen, Skykomish wordt dan als een plaats van historische waarde gezien. Of de schoonmaak ook toekomst betekent is nog maar de vraag. Zo is het Wristling Post café ook verplaatst en opgeknapt, maar ziet het er niet naar uit dat er een nieuwe bewoner komt om het leven in te blazen. Aan de andere kant had afbreken van de panden zeer zeker het einde van Skykomish betekent.
Het gebied is in potentie geschikt voor toerisme, maar moet daarbij wel concurreren met Stevens pass waar geskied kan worden. De omgeving van het plaatsje is geschikt om te wandelen of andere natuuractiviteiten, maar ja dan ben je elders bezig en niet hier.
Als wij na een lang gesprek en veel koffie vertrekken komt net luid toeterend een trein voorbij. Op de wagons liggen onderdelen van Boeing vliegtuigen. Zoals in een echte western is het nadat de trein is vertrokken weer erg rustig in Skykomish.
[flickr-gallery mode=”photoset” photoset=”72157626611876668″]
(geschreven 24 april 2011)